miras i̇şlemleri

Kanun koyucu diyor ki, ölüme bağlı tasarrufta bulunan tasarrufunu yüklemelere bağlayabilir. Yüklemede esas olan bir amacın gerçekleştirilmesidir. Mirasbırakan, belli bir amacın yerine getirilmesini hedeflemektedir. Bu amaç ilmi bir amaç olabilir, dini olabilir, sosyal olabilir; her türlü amaç...

Peki, imkânsız koşullara da birkaç cümleyle değinelim, ondan sonra yükleme kavramına gireceğiz, mükellefiyet kavramına gireceğiz. İmkânsız koşullar bakımından da, Medeni Kanunumuz herhangi bir düzenleme getirmemiştir ama doktrin haklı olarak şu sonuca varmıştır: Eğer geciktirici şart imkânsızsa...

Bir ölüme bağlı tasarrufta anlamsız şartlar veya başkalarını rahatsız edici nitelikte şartlar söz konusu olabilir. Yaptığımız yorumla anlam yükleyemediğimiz bir şartla karşı karşıyaysak ne yapacağız? Eğer bir şart anlamsızsa veya başkalarını tedirgin eden, başkalarını rahatsız eden, başkalarını...

Şart alanında hukuka ve ahlaka aykırı şartların sonuçlarına, imkânsız olan şartlara ve anlamsız ve tedirgin edici şart kavramına değineceğiz. Medeni Kanunumuzun 515. maddesinin 2. fıkrası diyor ki: “Hukuka veya ahlaka aykırı koşullar ve yüklemeler, ilişkin bulundukları tasarrufu geçersiz...

Şimdi Medeni Kanunun 515. maddesini tekrar inceleyelim. Kanun koyucu diyor ki, mirasbırakan ölüme bağlı tasarruflarını koşullara bağlayabilir. Şu an koşul kavramını, şart kavramını konuşuyoruz yani geciktirici şarta veya bozucu şarta bağlı ölüme bağlı tasarruflardan söz ediyoruz. Kanun koyucu...

Şimdi ölüme bağlı tasarruflarda koşullar ve yüklemelerden söz edeceğiz. Eski Medeni Kanunda koşul için kullandığımız tabir “şart” tabiriydi. Aynı şekilde, eski Medeni Kanununda yükleme için kullanılan tabir de “mükellefiyet” tabiriydi. Medeni Kanunumuzun Miras Hukuku kitabının “Mirasçılar”...

Vasiyetlerde en son konuşacağımız alt başlık vasiyetlerin indirilmesidir. Tahmin edileceği üzere, tereke mevcudunu aşan miktarda bir vasiyetle karşı karşıya kalabiliriz. Yani kişi geride 100.000 TL bir tereke bırakmıştır ama 5.000.000 TL’lik bir harcama yapılmasını emretmektedir veya vasiyet...

Bu taşınmazla ilgili olarak Bay M’nin vefatından sonra mirasçılar bu taşınmaza zarar vermiş veya bu taşınmaz için harcamalar yapmış olabilirler. Bay M, A lehine bir vasiyetname yapmıştır ve belirli bir mal vasiyetinde bulunmuştur. Geride yine iki çocuğu, Ç1 ve Ç2 kalmıştır. Mirasbırakanın...

Vasiyet borcunun kapsamını saptamamız gerekiyor. Bundan kastımı da şöyle bir örnekle somutlaştırabilirim: Bay M ölüme bağlı tasarrufunda Bay A’ya bir taşınmazını vasiyet ediyor. Taşınmazını vasiyet ettiğinde taşınmaz 5 katlıydı, ölüm anında 2 katlı hale gelmiştir. Yıkılmış veya kendisi...

Kanun koyucu zamanaşımı bakımından da Borçlar Kanunumuzda düzenlenen 10 yıllık genel zamanaşımı süresine paralel bir düzenleme getirmektedir. Medeni Kanunumuzun “Zamanaşımı” kenar başlığını taşıyan 602. maddesi diyor ki: “Vasiyet alacaklısının dava hakkı, ölüme bağlı kazandırmayı öğrenmesinin...

Vasiyet borcu ne zaman doğar? Vasiyet borcu ne zaman muaccel olur? Vasiyet borcunun doğumu için kaçınılmaz olarak bu vasiyeti yapan kişinin, Bay M’nin ölümünü beklememiz gerekir. Çünkü adı üzerinde ölüme bağlı tasarruf, ölüme bağlı tasarrufta bulunanın, Bay M’nin ölümü üzerine hüküm ifade...

Vasiyet alacaklısının vefatı halinde acaba ne oluyor? Bu da Medeni Kanunumuzun 581. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenmiştir. Diyor ki 581. maddenin 2. fıkrası: “Vasiyet alacaklısı mirasbırakandan önce ölmüş ise, tasarruftan aksi anlaşılmadıkça, vasiyeti yerine getirme yükümlülüğü, vasiyet...

Kimler vasiyet alacaklısı olabilirler? Gerçek kişiler vasiyet alacaklısı olabilirler mi? Elbette, hiç tartışmasız! Tüzel kişiler vasiyet alacaklısı olabilirler mi? Elbette, tüzel kişiler de vasiyet alacaklısı olabilirler, yine hiç tartışmasız! Peki acaba, tüzel kişiliği bulunmayan bir topluluk...

Şimdi vasiyet borçlusu kimdir sorusuna yanıt arayacağız. Vasiyet borçlusu kimdir sorusuna yanıt aradığımızda bize Medeni Kanunumuzun yine rehberlik ettiğini görüyoruz. Medeni Kanunumuzun 600. maddesinin 1. fıkrası diyor ki: “Vasiyet alacaklısı, vasiyeti yerine getirme görevlisi varsa ona; yoksa...

Bir başka kavram da infak vasiyetidir. Burada da vasiyetçi, bir kişinin bakımının sağlanmasını, özellikle beslenme ihtiyaçlarının, barınma ihtiyaçlarının karşılanmasını istemektedir. Bu tarz bir durumda da mesele bize ölünceye kadar bakma sözleşmesini çağrıştırıyor. Yine doktrin haklı olarak...

Vasiyetçi, irat vasiyetinde vasiyet alacaklısına ömür boyu veya belli bir süreyle düzenli bir miktarda para verilmesini veya düzenli bir miktarda misli eşya verilmesini emrediyor. Baktığımız zaman böylesine bir vasiyet özel borç ilişkileri derslerinde okuduğunuz neye benziyor? Ömür boyu gelir...

Benzeri bir şekilde, Bay M bir taşınmazı üzerinde örneğin Bay S lehine bir sükna hakkı kurulmasını da öngörmüş olabilir. Bay O lehine oturma hakkı, Bay S lehine sükna hakkı, her ne derseniz deyin, yine bir sınırlı ayni hak kurulmasını vasiyet etmiş olabilir. Bay M’nin vefatıyla beraber söz...

Vasiyetlerle ilgili bir başka alt başlık intifa vasiyetidir. Medeni Kanunun içerisindeki ilgili hükme baktığınızda intifa vasiyetinden söz edildiğini görürsünüz ama bu sadece intifaya ilişkin olmayabilir, sükna hakkı kurulmasına ilişkin bir vasiyet de söz konusu olabilir. İntifa vasiyetinde...

Borçtan ibra vasiyetinin yanı sıra başkaca yükümlülüklerin kaldırılmasına dair vasiyetler de olabilir. Örneğin Bay M, Bay Borçludan bir miktar alacaklıdır ve Bay Borçlunun kurduğu bir de ipotek söz konusudur. Bu ipoteğin kaldırılmasına dair bir vasiyet yapabilir yani örneğin borçtan ibra...

Bugün öncelikle eksik bıraktığımız konuları ele alacağız. Bunlardan bir tanesi, borçtan ibra vasiyeti veya bir yükümlülükten kurtarma vasiyetidir. Şöyle bir örnek üzerinden gidelim: Bay M, sağlığında Bay B’den örneğin bir miktar para alacağına sahiptir. Yani Bay B, Bay M’ye borçludur. Bizler...

Yavaş yavaş alacak vasiyetini konuşabiliriz. Bu örnekte de mirasbırakan Bay M’nin, Bay B’den alacaklı olduğunu varsayıyoruz. Bay B, Bay M’ye örneğin 1.000 TL borçludur. Bay M de bu alacağını yaptığı bir vasiyetnameyle bir üçüncü şahsa, Bay Ü’ye vasiyet etmiştir. Bu bir alacak vasiyetidir. Peki...

Vasiyet alacaklısı sıfatı ile mirasçı sıfatı birbirinden ayrıdır. Yani kişi mirası reddedebilir mi? Evet! Kişi vasiyeti reddedebilir mi? Evet! Peki, mirasçılık sıfatını kabul edip vasiyeti reddedebilir mi? Evet! Peki, tersi olabilir mi? Yani mirası reddedip vasiyeti kabul edebilir mi? Evet...

Bu noktada bir hususa dikkat etmek gerekir. Söz konusu ölüme bağlı tasarruf aslında bir paylaştırma kuralı da getiriyor olabilir. Şöyle açıklayalım. Yukarıdaki örnekte Bay M bir vasiyetname yapar ve bu terekedeki tekne ile araba Ç2’nin olsun ama ev Ç1’in olsun diyebilir. Medeni Kanunun 647...

Bir diğer kavramımız, mirasçı lehine vasiyettir. Bunu da şöyle örneklendirelim: Diyelim ki, Bay M’nin vefatında geride bıraktığı iki çocuğu var: Ç1 ve Ç2. Yani iki tane yasal mirasçısı var. Bay M’nin vefatında terekesinde bir ev, bir tekne, bir de araba var. Bay M, yaptığı vasiyetnamede bütün...

Alt vasiyet kavramına çok kısaca değinebiliriz. Bu çerçevede baktığınızda da yine Bay M’nin bir muayyen mal vasiyetinde bulunduğuna tanık oluyoruz. Taşınmazım Bay Ü’nün olsun, diyor. Bay Ü, bu taşınmazın mülkiyet hakkına sahip olacaktır. Ama Bay M, Bay Ü’ye de bir yükümlülük yükleyebilir mi...

Fakat doktrin şunu tartışıyor: Acaba mirasbırakan bir tedarik vasiyetinde bulunabilir mi? Yani her ne kadar terekede yer almasa da o mal mutlaka satın alınarak Bay Ü’ye verilsin diyebilir mi, bu mümkün müdür? Mümkündür! Fakat bizim, bunun aksini tasarruftan anlamamız gerekir. Yani, Bay Ü’ye bir...

Tekrar vurgulayacak olursam kişi cins vasiyetinde de bulunabilir. Yani iki ton buğday, bir ton pamuk vasiyet edebilir. Nevi telef olmaz ilkemiz vardır. Gerçekten de nevi (cins) borçlarında imkânsızlık söz konusu olmaz. Dolayısıyla, esasen bir ton buğday terekede yer alsın ya da almasın, bu bir...

Peki, acaba muayyen mal vasiyeti çerçevesinde seçimlik mal vasiyeti söz konusu olabilir mi? Doktrin bu konuyu kitaplarda tartışıyor. Yani mirasbırakan, Bay Ü’ye duvardaki tabloyu veya yerdeki halıyı bırakıyorum diyebilir mi? Diyebilir! Bu çerçevede de bu vasiyetin geçerli olduğunu söylüyoruz...

Önce belirli mal vasiyetini konuşacağız. Ondan sonra diğer maddi anlamda ölüme bağlı tasarruflara geleceğiz. 517. maddenin ikinci fıkrasındayız. Kanun koyucu diyor ki, kişi bir muayyen mal vasiyetinde, belirli mal vasiyetinde bulunabilir. Terekedeki bir menkul veya gayrimenkul maldan söz...

Şimdi yavaş yavaş vasiyetlere geliyoruz. Vasiyetlere baktığımızda, madde 517 ve devamını konuşacağız. Burada -geçmişteki derslerde de muhtemelen söyledim- kenar başlıkla ilgili bir hata var. Medeni Kanunun 517. maddesi. “Belirli mal bırakma” kenar başlığını taşıyor. Aslında bu maddenin kenar...