- Yönetici
- #1
Mehmet
Admin
- Katılım
- 29 Nis 2021
- Mesajlar
- 38,849
- Çözümler
- 6
- Aldığı Beğeni
- 19
- Konum
- Kocaeli
Yavaş yavaş artmirasçı atanmasına yani fevkalade ikameli mirasçı nasbına geçebiliriz. Aynı şekilde art vasiyet alacaklısı atanmasından da bahsedeceğiz. Medeni Kanunumuzun “Artmirasçı atama” “I. Belirlenmesi” kenar başlığını taşıyan 521. maddesi diyor ki:
Mirasbırakan, ölüme bağlı tasarrufuyla önmirasçı atadığı kişiyi mirası artmirasçıya devretmekle yükümlü kılabilir.”
Yani mirasbırakan; art arda mirasçı olacak şekilde, sıralı bir şekilde birden çok mirasçı atayabilir. Örneğin Bay M diyor ki: “Ölüme bağlı tasarrufta bulunuyorum ve A’yı mirasçı naspediyorum. A mirasçı olduktan sonra, A’nın vefatında da Bay B’nin mirasçım olmasını istiyorum.”
Art mirasçı atama konusunda kullandığımız terimler “önmirasçı” ve “artmirasçı” terimleridir. Aynı şekilde, bu konuda da vasiyet alacaklıları sırayla saptanabilir çünkü 521. maddenin 3. fıkrası diyor ki:
“Bu kurallar belirli mal bırakmada da uygulanır.”
Yani mirasbırakan ön vasiyet alacaklısı da art vasiyet alacaklısı da atayabilir. Örneğin Bay M diyebilir ki: “Taşınmazım Bay A’ya ait olsun, o benim ön vasiyet alacaklımdır. O beş sene boyunca bu taşınmazımın sahibi olsun fakat beşinci senenin sonunda bu taşınmazın sahibi artık Bay B olsun.” Bay A ön vasiyet alacaklısıdır, Bay B de art vasiyet alacaklısıdır. Aynı şekilde, “Bay A, bir taşınırımın, otomobilimin sahibi olsun. Ölünceye kadar onun bu hak sahipliği devam etsin fakat o öldükten sonra bu araç Bay B’ye ait olsun, yani art vasiyet alacaklısına ait olsun.” diyebilir.
Bu noktada 521. maddenin 2. fıkrasına değineceğim. Kanun koyucu diyor ki:
“Aynı yükümlülük artmirasçıya yüklenemez.”
Yani Medeni Kanunumuz ancak ve ancak iki dereceli bir artmirasçı atamaya müsaade etmiştir. Mirasbırakan, “A mirasçım olsun, onun vefatında B mirasçım olsun, onun vefatında C mirasçım olsun.” diyemez. Yani kanun koyucu diyor ki; artmirasçı mirası tekrar bir üçüncü kişiye nakil mükellefiyeti altına sokulamaz.
Peki, biraz önce okuduğunuz “Yedek mirasçı atama” kenar başlıklı 520. maddede böyle bir sınırlama var mıydı? Kanun koyucu, yedek mirasçı atamada herhangi bir sınır çizmiyor. “A mirasçım olsun, o olamazsa B olsun, o olamazsa C olsun, o olamazsa D olsun.” örneğindeki gibi sınırsız sayıda yedek mirasçı veya yedek vasiyet alacaklısı atanabilir. Fakat artmirasçı atama veya art vasiyet alacaklısı atamada yani fevkalade ikame müessesesinde ancak ve ancak iki dereceli mirasçı veya vasiyet alacaklısı atamaya müsaade ediyor.
Gördüğünüz gibi, önmirasçı A bütün ömrü boyunca veya belirli bir süreyle, örneğin beş sene süreyle mirasçı olabiliyor. Yani mirasbırakan belirli bir süre koyabiliyor veya bozucu şarta bağlayabiliyor. Diyebiliyor ki, şu olay gerçekleşinceye kadar mirasçım olsun, ondan sonra mirasçım Bay B olsun. Örneğin Bay M, “A’yı mirasçı olarak atıyorum. Üniversite eğitimini tamamlayıncaya kadar mirasçım olsun. Üniversite eğitimini tamamladığında da onun ardından artık Bay B mirasçım olsun.” diyebiliyor.
Demek ki kanun koyucu diyor ki, “Bay B; A’nın ölümünden sonra artmirasçı olabilir, belli bir süre geçtikten sonra artmirasçı olabilir veya belli bir olay gerçekleşince artmirasçı olabilir.” Kısacası A ve B’nin sırayla mirasçı olması söz konusudur. Fakat farkında olmanız gereken şudur: A’da B’de Bay Mirasbırakanın mirasçısı yani Bay M’nin külli halefidir. Dolayısıyla, M’nin ölümünde A önmirasçı sıfatına sahip olacaktır yani A tüm mirasa külli halef sıfatıyla sahip olacaktır. Külli halef sıfatıyla sahip olduğu için de mirasbırakanın borçlarından şahsen sorumlu olacaktır. Birden çok mirasçı varsa, elbette onlarla birlikte müteselsil olarak sorumlu olacaktır.
A’nın ölümünde veya o beş senelik zaman dilimi geçince veya o bozucu şart gerçekleşince artmirasçı Bay B mirasçı olacaktır. Bu kez de yine aynı şekilde, Bay M’nin külli halefi sıfatıyla, Bay B onun mirasçısı olacak ve bu çerçevede mirasbırakanın borçlarından da artık o şahsen sorumlu olmaya başlayacaktır. Birden çok mirasçı varsa onlarla birlikte müteselsil olarak sorumlu olacaktır.
Demek ki A, önmirasçı prensip itibariyle Bay M’nin ölümünde mirasçı oluyor. Bay B ise belki önmirasçı A’nın ölümünde, belki belli bir süre geçtikten sonra, belki de bir bozucu şartın gerçekleşmesinden sonra mirasçı olacaktır. Yani mirasbırakan, “A, okulunu tamamladığında, üniversite eğitimini tamamladığında, doktora tezini savunduğunda artık mirasçım olmasın.” diyorsa bu çerçevede artık artmirasçının mirasçılığı başlayacaktır. Ama biz biliriz ki, A da B de yani önmirasçı da artmirasçı da Bay M’nin, Bay Mirasbırakanın mirasçısıdırlar.
Mirasbırakan, ölüme bağlı tasarrufuyla önmirasçı atadığı kişiyi mirası artmirasçıya devretmekle yükümlü kılabilir.”
Yani mirasbırakan; art arda mirasçı olacak şekilde, sıralı bir şekilde birden çok mirasçı atayabilir. Örneğin Bay M diyor ki: “Ölüme bağlı tasarrufta bulunuyorum ve A’yı mirasçı naspediyorum. A mirasçı olduktan sonra, A’nın vefatında da Bay B’nin mirasçım olmasını istiyorum.”
Art mirasçı atama konusunda kullandığımız terimler “önmirasçı” ve “artmirasçı” terimleridir. Aynı şekilde, bu konuda da vasiyet alacaklıları sırayla saptanabilir çünkü 521. maddenin 3. fıkrası diyor ki:
“Bu kurallar belirli mal bırakmada da uygulanır.”
Yani mirasbırakan ön vasiyet alacaklısı da art vasiyet alacaklısı da atayabilir. Örneğin Bay M diyebilir ki: “Taşınmazım Bay A’ya ait olsun, o benim ön vasiyet alacaklımdır. O beş sene boyunca bu taşınmazımın sahibi olsun fakat beşinci senenin sonunda bu taşınmazın sahibi artık Bay B olsun.” Bay A ön vasiyet alacaklısıdır, Bay B de art vasiyet alacaklısıdır. Aynı şekilde, “Bay A, bir taşınırımın, otomobilimin sahibi olsun. Ölünceye kadar onun bu hak sahipliği devam etsin fakat o öldükten sonra bu araç Bay B’ye ait olsun, yani art vasiyet alacaklısına ait olsun.” diyebilir.
Bu noktada 521. maddenin 2. fıkrasına değineceğim. Kanun koyucu diyor ki:
“Aynı yükümlülük artmirasçıya yüklenemez.”
Yani Medeni Kanunumuz ancak ve ancak iki dereceli bir artmirasçı atamaya müsaade etmiştir. Mirasbırakan, “A mirasçım olsun, onun vefatında B mirasçım olsun, onun vefatında C mirasçım olsun.” diyemez. Yani kanun koyucu diyor ki; artmirasçı mirası tekrar bir üçüncü kişiye nakil mükellefiyeti altına sokulamaz.
Peki, biraz önce okuduğunuz “Yedek mirasçı atama” kenar başlıklı 520. maddede böyle bir sınırlama var mıydı? Kanun koyucu, yedek mirasçı atamada herhangi bir sınır çizmiyor. “A mirasçım olsun, o olamazsa B olsun, o olamazsa C olsun, o olamazsa D olsun.” örneğindeki gibi sınırsız sayıda yedek mirasçı veya yedek vasiyet alacaklısı atanabilir. Fakat artmirasçı atama veya art vasiyet alacaklısı atamada yani fevkalade ikame müessesesinde ancak ve ancak iki dereceli mirasçı veya vasiyet alacaklısı atamaya müsaade ediyor.
Gördüğünüz gibi, önmirasçı A bütün ömrü boyunca veya belirli bir süreyle, örneğin beş sene süreyle mirasçı olabiliyor. Yani mirasbırakan belirli bir süre koyabiliyor veya bozucu şarta bağlayabiliyor. Diyebiliyor ki, şu olay gerçekleşinceye kadar mirasçım olsun, ondan sonra mirasçım Bay B olsun. Örneğin Bay M, “A’yı mirasçı olarak atıyorum. Üniversite eğitimini tamamlayıncaya kadar mirasçım olsun. Üniversite eğitimini tamamladığında da onun ardından artık Bay B mirasçım olsun.” diyebiliyor.
Demek ki kanun koyucu diyor ki, “Bay B; A’nın ölümünden sonra artmirasçı olabilir, belli bir süre geçtikten sonra artmirasçı olabilir veya belli bir olay gerçekleşince artmirasçı olabilir.” Kısacası A ve B’nin sırayla mirasçı olması söz konusudur. Fakat farkında olmanız gereken şudur: A’da B’de Bay Mirasbırakanın mirasçısı yani Bay M’nin külli halefidir. Dolayısıyla, M’nin ölümünde A önmirasçı sıfatına sahip olacaktır yani A tüm mirasa külli halef sıfatıyla sahip olacaktır. Külli halef sıfatıyla sahip olduğu için de mirasbırakanın borçlarından şahsen sorumlu olacaktır. Birden çok mirasçı varsa, elbette onlarla birlikte müteselsil olarak sorumlu olacaktır.
A’nın ölümünde veya o beş senelik zaman dilimi geçince veya o bozucu şart gerçekleşince artmirasçı Bay B mirasçı olacaktır. Bu kez de yine aynı şekilde, Bay M’nin külli halefi sıfatıyla, Bay B onun mirasçısı olacak ve bu çerçevede mirasbırakanın borçlarından da artık o şahsen sorumlu olmaya başlayacaktır. Birden çok mirasçı varsa onlarla birlikte müteselsil olarak sorumlu olacaktır.
Demek ki A, önmirasçı prensip itibariyle Bay M’nin ölümünde mirasçı oluyor. Bay B ise belki önmirasçı A’nın ölümünde, belki belli bir süre geçtikten sonra, belki de bir bozucu şartın gerçekleşmesinden sonra mirasçı olacaktır. Yani mirasbırakan, “A, okulunu tamamladığında, üniversite eğitimini tamamladığında, doktora tezini savunduğunda artık mirasçım olmasın.” diyorsa bu çerçevede artık artmirasçının mirasçılığı başlayacaktır. Ama biz biliriz ki, A da B de yani önmirasçı da artmirasçı da Bay M’nin, Bay Mirasbırakanın mirasçısıdırlar.
