Sözleşmede Ödeme Koşulları

Satım parasının ödenmesi konusunda tarafların irade serbestisi prensibine göre çok çeşitli ödeme şekillerinden yararlanmak imkanı bulunmaktadır. Bu konuda peşin satımlar , kredili satımlar ve ön ödemeli satımlardan söz edilebilecektir. Peşin satım, alıcı ve satıcının borçlarını hemen yerine getirdikleri satımlardır. Satımın normal şekli de budur Kredili satımlar ise, alıcıya satım parası ödemesi yapmadan satılan malı elde etme imkanı verir. Taksitle satımlarda kredili satımların bir türü olup, burada satım dönemli edimler halinde ödenir. Ön ödemeli satımda ise alıcı malı teslim almadan bedelini ödemeyi borçlanır. Ödeme sözleşmede kararlaştırılan koşullara uygun olarak satıcıya ödeme anlamına gelir. Yani alıcı satış parasını sözleşmede karalaştırılan yerde, zamanda ve kapsamda satıcıya vermelidir. Ödemenin ne zaman yapılacağını taraflar aralarında kararlaştırabilirler. Eğer kararlaştırmamışlarsa mal alıcının eline geçince alıcı da parayı ödemelidir. Nerede ödeme yapılacağını kural olarak taraflar kararlaştırabilirler, kararlaştırmamışlarsa satıcını ikametgahının bulunduğu yerde ödeme yapılır. Edim, borçlu tarafından taahhüt edilen bir verme’ den, bir yapma’ dan veya bir yapmama’ dan ibarettir. Edimin, taahhüde uygun şekilde yerine getirilmesi ise ifadır.Borçlu, neyi borçlanmış ise onu ifa etmelidir. Kural olarak, alacaklısına, borçlandığı şeyden başka bir şey vererek borcundan kurtulamaz. Borcun miktarı belirli ve borcun ödeme vakti gelmiş ise alacaklı kısmi ifayı kabul etmek zorunda değildir. Kısmi ifayı reddedip borcun tamamının ifasını isteyebilir. Ancak, edimin tam olarak ve bir bütün halinde yerine getirilmesinde bazen alacaklının kayda değer bir menfaati olmamakla beraber böyle bir ifa borçlu için büyük bir zorluk sebebi olabilir. Böyle bir durumda alacaklının kısmi ifayı reddetmesi objektif iyi niyet kurallarına aykırı sayılmalıdır. Özellikle alacaklıya teklif edilen ifa, borcun tamamına pek yakın bir kısmı ihtiva ediyor geriye kalan cüz’i kısmın elde edilmesinde özel bir güçlük bulunmuyorsa, alacaklıya red hakkı tanınamaz. Borçlunun, genel olarak, kısmen ifaya yetkili bulunmadığından bahsettik. Buna karşı, alacaklının kısmi ifayı istemesinde, yine genel olarak, sakınca yoktur. Fakat borçlu, borcun tamamını ödemekte menfaat sahibi ise, alacaklının kısmi ifaya ilişkin istemini reddedebilir. Özellikle borçlu, alacaklıya teslim edilecek malları antrepo vs. gibi bir yerde muhafaza etmek külfetinden tamamen kurtulmak ve ifayı bir kalemde yapmak isterse durum budur. Böyle hallerde borçlu, kısmi ifayı reddederek alacaklıyı borcun tamamı için temerrüde düşürebilir. Üçüncü şahsın borcu ifasında, akdi ve kanuni bir engel yoksa, borçlunun rızası olsun ya da olmasın üçüncü şahsın ifası borcu sona erdirir