Ölüme Bağlı Tasarruflar

Hemen birtakım teknik terimleri sizlerle paylaşmamız lazım o da şu; ölüme bağlı tasarruf deyince neyi algılamalıyız? Acaba kanun koyucu bizim size daha birinci sınıftan itibaren öğretmeye çalıştığımız tasarrufi işlemden mi söz ediyor? Tasarrufi işlem ne idi? Hatırlayacağınız üzere, bir hakka doğrudan doğruya etki eden, o hakkı sona erdiren, o hakkı devreden, o hakkı sınırlayan bir işlemdi tasarrufi işlem. Mülkiyetin nakli tasarrufi işlemdi. Bir taşınmazın üzerinde ipotek tesisi tasarrufi işlemdi. Bir taşınırın veya taşınmazın üzerinde bir intifa hakkı tesisi tasarrufi işlemdi. Alacağın temliki tasarrufi işlemdi. Bütün bunlar birer tasarrufi işlemdir.

Peki, ölüme bağlı tasarruflarda durum ne? Kişi bir vasiyetname yapmış diyor ki: “Bay X bana mirasçı olsun veya “Bütün terekem ona ait olsun” veya “Bay X’e otomobilimi bırakıyorum” veya “Bay Ü’ye ne yapıyorum? Falanca semtteki kat mülkiyetine tabi bağımsız bölümümü bırakıyorum”.

Şimdi bunların tasarrufi işlem olduğunu söylemek mümkün mü? Bunlar doğrudan doğruya bir hakka etki ediyor mu? Bunlar ne zaman hüküm ifade edecekler? Adı üzerinde ölüme bağlı tasarruflar kişi vefat ettiğinde hüküm ifade edecekler. Dolayısıyla, ölüme bağlı tasarruf terimindeki tasarrufu teknik anlamıyla tasarrufi işlem olarak algılamamak lazım. Sadece ve sadece mirasbırakanın son arzuları, mirasbırakanın son emirleri gibi düşünmek lazım. Ölüme bağlı tasarruflarda sonuç itibariyle, ölümde hüküm ifade edecek bir hukuki işlemden söz ediyoruz.

Bu noktada bir hususu daha vurgulamak lazım. Lehine ölüme bağlı tasarruf yapılan kişinin bir beklenen hakkı dahi yok. Yani gelecekte kendisinin bu anlamda eline geçecek malvarlığı değerleriyle ilgili bir beklenen hakkı dahi yok. Dolayısıyla, örneğin mirasbırakanın sağlığında o tasarrufla ilgili herhangi bir hukuki girişimde bulunması mümkün değil. Örneğin, kendisine tanınmış bir dava hakkı yok.