Miras İşlemleri Tasarrufun Hüküm ve Sonuçlarının Doğduğu An

515. maddenin 1. fıkrasının 2. cümlesi diyor ki, tasarruf hüküm ve sonuçlarını doğurduğu andan itibaren her ilgili koşul veya yüklemenin yerine getirilmesini isteyebilir. Doğrusu, her ilgili yüklemenin yerine getirilmesini isteyebilir cümlesidir. Burada “tasarruf hüküm ve sonuçlarını doğurduğu andan itibaren”den kasıt nedir? Meseleyi hemen ikiye ayıralım. 515. maddenin bu düzenlemesi, bağlı mükellefiyetler için geçerli bir düzenlemedir. Bir de bağımsız mükellefiyetler vardır. Yani maddi anlamda ölüme bağlı tasarruf yoktur, sadece şekli anlamda bir ölüme bağlı tasarruf vardır ve içinde bir yükleme vardır. Yani kanuni mirasçılara getirilmiş birtakım yükümlülükler söz konusudur. “Yarım kalan eserim tamamlansın.” “Ölümümde okul yaptırılsın.” “Ölümümde cami yaptırılsın.” “Ölümümde mevlit okutulsun.” Kişinin çeşitli amaçlarla yükümlülükler yüklemesi mümkündür.

Bağlı yüklemelerle ilgili olarak şunu söylüyoruz: Eğer ortada bir mirasçı ataması varsa, yüklemenin yerine getirilmesi bu atanan mirasçının ret hakkının düştüğü andan itibaren talep edilebilir. Eğer bir vasiyet alacağı söz konusuysa yani vasiyet alacaklısına bir yükleme getiriyorsa, bu yüklemenin yerine getirilmesi vasiyet alacağının muaccel olduğu andan itibaren talep edilebilir.

Bağımsız mükellefiyetler yani kanuni mirasçılara getirilen yüklemeler bakımından da şu tespitin yapılması gerekir. Bu tarz bir durumda da, yüklemelerin yerine getirilmesi kanuni mirasçıların mirası ret hakkının düştüğü andan itibaren talep edilebilir.

Yüklemede herhangi bir zamanaşımı süresi yoktur çünkü bir alacak hakkının varlığından söz etmiyoruz.

Son olarak şu hususu dile getirmem lazım. Eğer yüklemeler tereke mevcudunu aşıyorsa veya saklı paylı mirasçıların saklı paylarını almalarını engelliyorsa veya kendisine mükellefiyet yüklenen şahsa yapılan ölüme bağlı kazandırmaları aşıyorsa o zaman da tahmin edileceği üzere bu mükellefiyetlerin indirilmesiyle karşı karşıya kalırız. Bunların tenkisiyle karşı karşıya kalırız.