Mehmet
Admin
- Katılım
- 29 Nis 2021
- Mesajlar
- 38,862
- Çözümler
- 12
- Konum
- Kocaeli
Şimdi biz gelelim bahsettiğimiz bu olgular çerçevesinde 546. maddeye. Çünkü şimdi miras sözleşmesinde kişinin yapacağı bir vasiyetname ile miras sözleşmesinden döndüğüne tanık olacağız. Diyor ki kanun koyucu 546. maddenin 2. fıkrasında:
“Miras sözleşmesiyle mirasçı atanan veya kendisine belirli mal bırakılan kişinin, mirasbırakana karşı miras sözleşmesinin yapılmasından sonra mirasçılıktan çıkarma sebebi oluşturan davranışta bulunduğu ortaya çıkarsa; mirasbırakan, miras sözleşmesini tek taraflı olarak ortadan kaldırabilir.”
Dikkat edecek olursanız bir miras sözleşmesiyle karşı karşıyayız. Kural olarak tek yanlı olarak buna son vermek mümkün değil. Tarafların anlaşmasıyla ortadan kaldırabiliyoruz. Şimdi ise kişinin tek yanlı olarak yapacağı bir vasiyetnameyle miras sözleşmesini ortadan kaldırmasını konuşuyoruz. Kanun koyucu diyor ki, bu miras sözleşmesiyle atanan mirasçı veya lehine muayyen mal vasiyeti yapılan kişi mirasbırakana karşı ıskat sebeplerini gerçekleştiren bir eylemde bulunursa yani ona karşı ağır bir suç işlerse veya ona karşı aile hukukundan doğan ödevlerini önemli bir şekilde ihlal ederse Bay M söz konusu miras sözleşmesini tek yanlı olarak sonlandırabilir. Mirasbırakan, saklı paylı mirasçısını dahi, kanunen miras hissesi korunmuş mirasçılarını dahi mirasçılıktan çıkarabiliyordu. Dolayısıyla, kanundaki şartlar varsa Bay M miras sözleşmesini elbette tek yanlı olarak sona erdirebilir.
Burada birtakım tartışmalar var. Detayını kitaplardan okumanızı rica edeceğim. Mirasçılıktan çıkarma sebebi vasiyetnamede belirtilmelidir çünkü kıyasen yararlanacağımız TMK m. 512’de bunun açıkça arandığını görüyoruz:
“Mirasçılıktan çıkarma, mirasbırakan ancak buna ilişkin tasarrufunda çıkarma sebebini belirtmişse geçerlidir.
Mirasçılıktan çıkarılan kimse itiraz ederse, belirtilen sebebin varlığını ispat, çıkarmadan yararlanan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer.
Sebebin varlığı ispat edilememiş veya çıkarma sebebi tasarrufta belirtilmemişse tasarruf, mirasçının saklı payı dışında yerine getirilir; ancak, mirasbırakan bu tasarrufu çıkarma sebebi hakkında düştüğü açık bir yanılma yüzünden yapmışsa, çıkarma geçersiz olur.”
“Bana karşı şu eylemde bulunduğu için miras sözleşmesini sonlandırıyorum. Bana karşı şu eylemlerde bulunmadığı için miras sözleşmesini sonlandırıyorum.” gibi sebepleri vasiyetnamede zikretmek gerekir.
Tartışmalı olan nokta; mirasçılıktan çıkarma ile ilgili hükümlere baktığınızda ifadeler “mirasbırakana veya yakınlarına” karşı ağır bir suç işlerse, “mirasbırakana veya ailesi üyelerine” karşı aile hukukundan doğan ödevlerini önemli şekilde ihlal ederse ifadeleridir. Hâlbuki madde 546 fıkra 2’de “mirasbırakana karşı” ifadesini görüyoruz. Bu da doktrinde birtakım tartışmalara neden olmuştur.
Bu tartışmaları burada çözecek değiliz. Siz okuduğunuz kitaplarda dilediğiniz görüşü tercih edebilirsiniz. Diyebilirsiniz ki ıskat sebeplerinde olduğu gibi buradaki eylemler “Bay M’ye veya yakınlarına”, “Bay M’ye veya ailesi üyelerine” karşı işlenmiş olabilir, o zaman miras sözleşmesinden tek yanlı dönebilir. Veya diyebilirsiniz ki, ben Medeni Kanun madde 546 fıkra 2’nin lafzına dayanıyorum. Kanun koyucu “mirasbırakan” demiş. Dolayısıyla bu eylemler sadece ve sadece mirasbırakana karşı işlenmiş olmalıdır.
Sadece ve sadece şunu hatırlatayım: Kişi bir vasiyetname yaparak söz konusu miras sözleşmesini tek yanlı irade açıklamasıyla sonlandıracak. Nereden çıkarıyoruz? Tek taraflı ortadan kaldırma, vasiyetnameler için kanunda öngörülen şekillerden biriyle yapılır diyen 546. maddenin 3. fıkrasından çıkarıyoruz. Dolayısıyla kişi; el yazılı vasiyetname yapabilir, resmi vasiyetname yapabilir, şartları varsa sözlü (şifahi) vasiyetname yapabilir diyoruz.
Şuna da parmak basmakta fayda var: Vasiyetname yapacağına göre bu bir ölüme bağlı tasarruf. Ölüme bağlı tasarruf olduğu için hiç tartışmasız vasiyetname yapabilme ehliyetine sahip olması gerekiyor. Yine şahsa sıkı sıkıya bağlı bir hakla karşı karşıyayız. Yine kanuni temsil yasağımız ve iradi temsil yasağımız söz konusudur.
“Miras sözleşmesiyle mirasçı atanan veya kendisine belirli mal bırakılan kişinin, mirasbırakana karşı miras sözleşmesinin yapılmasından sonra mirasçılıktan çıkarma sebebi oluşturan davranışta bulunduğu ortaya çıkarsa; mirasbırakan, miras sözleşmesini tek taraflı olarak ortadan kaldırabilir.”
Dikkat edecek olursanız bir miras sözleşmesiyle karşı karşıyayız. Kural olarak tek yanlı olarak buna son vermek mümkün değil. Tarafların anlaşmasıyla ortadan kaldırabiliyoruz. Şimdi ise kişinin tek yanlı olarak yapacağı bir vasiyetnameyle miras sözleşmesini ortadan kaldırmasını konuşuyoruz. Kanun koyucu diyor ki, bu miras sözleşmesiyle atanan mirasçı veya lehine muayyen mal vasiyeti yapılan kişi mirasbırakana karşı ıskat sebeplerini gerçekleştiren bir eylemde bulunursa yani ona karşı ağır bir suç işlerse veya ona karşı aile hukukundan doğan ödevlerini önemli bir şekilde ihlal ederse Bay M söz konusu miras sözleşmesini tek yanlı olarak sonlandırabilir. Mirasbırakan, saklı paylı mirasçısını dahi, kanunen miras hissesi korunmuş mirasçılarını dahi mirasçılıktan çıkarabiliyordu. Dolayısıyla, kanundaki şartlar varsa Bay M miras sözleşmesini elbette tek yanlı olarak sona erdirebilir.
Burada birtakım tartışmalar var. Detayını kitaplardan okumanızı rica edeceğim. Mirasçılıktan çıkarma sebebi vasiyetnamede belirtilmelidir çünkü kıyasen yararlanacağımız TMK m. 512’de bunun açıkça arandığını görüyoruz:
“Mirasçılıktan çıkarma, mirasbırakan ancak buna ilişkin tasarrufunda çıkarma sebebini belirtmişse geçerlidir.
Mirasçılıktan çıkarılan kimse itiraz ederse, belirtilen sebebin varlığını ispat, çıkarmadan yararlanan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer.
Sebebin varlığı ispat edilememiş veya çıkarma sebebi tasarrufta belirtilmemişse tasarruf, mirasçının saklı payı dışında yerine getirilir; ancak, mirasbırakan bu tasarrufu çıkarma sebebi hakkında düştüğü açık bir yanılma yüzünden yapmışsa, çıkarma geçersiz olur.”
“Bana karşı şu eylemde bulunduğu için miras sözleşmesini sonlandırıyorum. Bana karşı şu eylemlerde bulunmadığı için miras sözleşmesini sonlandırıyorum.” gibi sebepleri vasiyetnamede zikretmek gerekir.
Tartışmalı olan nokta; mirasçılıktan çıkarma ile ilgili hükümlere baktığınızda ifadeler “mirasbırakana veya yakınlarına” karşı ağır bir suç işlerse, “mirasbırakana veya ailesi üyelerine” karşı aile hukukundan doğan ödevlerini önemli şekilde ihlal ederse ifadeleridir. Hâlbuki madde 546 fıkra 2’de “mirasbırakana karşı” ifadesini görüyoruz. Bu da doktrinde birtakım tartışmalara neden olmuştur.
Bu tartışmaları burada çözecek değiliz. Siz okuduğunuz kitaplarda dilediğiniz görüşü tercih edebilirsiniz. Diyebilirsiniz ki ıskat sebeplerinde olduğu gibi buradaki eylemler “Bay M’ye veya yakınlarına”, “Bay M’ye veya ailesi üyelerine” karşı işlenmiş olabilir, o zaman miras sözleşmesinden tek yanlı dönebilir. Veya diyebilirsiniz ki, ben Medeni Kanun madde 546 fıkra 2’nin lafzına dayanıyorum. Kanun koyucu “mirasbırakan” demiş. Dolayısıyla bu eylemler sadece ve sadece mirasbırakana karşı işlenmiş olmalıdır.
Sadece ve sadece şunu hatırlatayım: Kişi bir vasiyetname yaparak söz konusu miras sözleşmesini tek yanlı irade açıklamasıyla sonlandıracak. Nereden çıkarıyoruz? Tek taraflı ortadan kaldırma, vasiyetnameler için kanunda öngörülen şekillerden biriyle yapılır diyen 546. maddenin 3. fıkrasından çıkarıyoruz. Dolayısıyla kişi; el yazılı vasiyetname yapabilir, resmi vasiyetname yapabilir, şartları varsa sözlü (şifahi) vasiyetname yapabilir diyoruz.
Şuna da parmak basmakta fayda var: Vasiyetname yapacağına göre bu bir ölüme bağlı tasarruf. Ölüme bağlı tasarruf olduğu için hiç tartışmasız vasiyetname yapabilme ehliyetine sahip olması gerekiyor. Yine şahsa sıkı sıkıya bağlı bir hakla karşı karşıyayız. Yine kanuni temsil yasağımız ve iradi temsil yasağımız söz konusudur.
